Υπολογισμός και Κατανομή Δυναμικότητας

Ένα από τα κυριότερα καθήκοντα των Διαχειριστών Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελεί η βέλτιστη διαχείριση των διεθνών διασυνδέσεων. Ο ΑΔΜΗΕ μεριμνά για τη μεγιστοποίηση της δυναμικότητας των διασυνδέσεων που διατίθεται στην αγορά για ανταλλαγές ενέργειας, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο βέλτιστη χρήση των υποδομών, ενίσχυση του ανταγωνισμού, καθώς και αύξηση της οικονομικής απόδοσης της χονδρεμπορικής αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Η βέλτιστη διαχείριση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων σύμφωνα με το κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο σε συνεργασία με τους γειτονικούς Διαχειριστές και τα χρηματιστήρια ενέργειας έχουν ως αποτέλεσμα, τη σύγκλιση των τιμών των χονδρεμπορικών αγορών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τελικά τη μείωση κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές.

Προκειμένου να βελτιστοποιηθεί η διαχείριση των διασυνδέσεων, αρχικά, οι Διαχειριστές αναπτύσσουν σε περιφερειακό επίπεδο μεθοδολογίες υπολογισμού δυναμικότητας των διασυνδέσεων που διαχειρίζονται, ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια σε συνεργασία με τα αρμόδια Περιφερειακά Κέντρα Ελέγχου (Regional Security Coordinators, RSCs) να προσδιορίσουν τη διαθέσιμη δυναμικότητα για μεταφορά ενέργειας μεταξύ των ζωνών προσφορών της αγοράς.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, με έδρα του τη Θεσσαλονίκη, το Περιφερειακό Κέντρο Ελέγχου Ηλεκτρικής Ενέργειας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης SEleNe – CC (Southeast Electricity Network – Coordination Center) θα παρέχει υπηρεσίες για τις περιφέρειες υπολογισμού δυναμικότητας SEE, η οποία περιλαμβάνει τη διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας και GRIT, η οποία αφορά το υποθαλάσσιο καλώδιο Ελλάδας-Ιταλίας.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2015/1222 σχετικά με τον καθορισμό κατευθυντήριων γραμμών για την Κατανομή της Δυναμικότητας και τη Διαχείριση της Συμφόρησης (CACM), για τους Διαχειριστές υπάρχουν δύο βασικές προσεγγίσεις υπολογισμού της διαθέσιμης δυναμικότητας: βάσει της Συντονισμένης Καθαρής Δυναμικότητας Μεταφοράς (Coordinated Net Transfer Capacity, Coordinated NTC) και βάσει της Ροής Ενέργειας (Flow-Based, FB).

Κατά την προσέγγιση NTC, όλες οι ζώνες προσφορών θεωρούνται ισοδύναμοι ζυγοί και λαμβάνεται υπόψη μόνο η σύνδεσή τους με τις γειτονικές ζώνες προσφορών. Η διαζωνική ικανότητα μεταφοράς ανάμεσα σε δύο ζυγούς θεωρείται ότι δεν εξαρτάται από τις ροές ενέργειας μεταξύ των άλλων ζυγών και οι υπολογισμοί της δυναμικότητας πραγματοποιούνται σε χρονικό διάστημα 2 ημερών πριν την παράδοση ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη υποθέσεις για τα επίπεδα παραγωγής και ζήτησης, καθώς και τις φυσικές ροές ενέργειας βάσει του κοινού μοντέλου δικτύου.

κατανομή

 

Αντίθετα, κατά την προσέγγιση FB, εντός κάθε ζώνης προσφορών, αναγνωρίζονται τα κρίσιμα στοιχεία του συστήματος (Critical Network Elements, CNE), τα οποία μπορεί να είναι για παράδειγμα γραμμές ή μετασχηματιστές που δύνανται να επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τις διαζωνικές συναλλαγές ενέργειας. Δύο μέρες πριν τον χρόνο παράδοσης ενέργειας, και αφού έχουν λάβει υπόψη τα κρίσιμα στοιχεία του συστήματος, εκτός των υποθέσεων για τα επίπεδα παραγωγής, τα RSC προσδιορίζουν ένα βασικό σενάριο για τη διαθέσιμη ικανότητα μεταφοράς. Κατόπιν, γίνονται υπολογισμοί έως και μία μέρα πριν τον χρόνο παράδοσης ενέργειας. Τα αποτελέσματα των υπολογισμών εξαρτώνται από το σύνολο των ροών ενέργειας μεταξύ των ζωνών προσφορών και κατά κανόνα είναι υψηλότερα από αυτά που προκύπτουν από την μέθοδο NTC, ενώ εκφράζουν καλύτερα τη φυσική των συστημάτων.

Η διαθέσιμη διασυνοριακή δυναμικότητα στα διάφορα στάδια των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας εκχωρείται από τους Διαχειριστές στους συμμετέχοντες της αγοράς μέσω των Γραφείων Δημοπράτησης δικαιωμάτων. Οι φορείς αυτοί, στους οποίους ο ΑΔΜΗΕ είναι μέτοχος μαζί με άλλους Διαχειριστές αναλαμβάνουν τη δημοπράτηση δικαιωμάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας εκ μέρους των αρμόδιων Διαχειριστών σε μακροχρόνιο ορίζοντα έτους ή μήνα, αλλά και βραχυχρόνιο ορίζοντα ημέρας, ή συγκεκριμένων ωρών, για τις ανάγκες της ενδοημερήσιας αγοράς. Στόχος των Διαχειριστών είναι το σύνολο της διαθέσιμης δυναμικότητας των διασυνδέσεων να προσφερθεί στους συμμετέχοντες της αγοράς προκειμένου να αξιοποιηθεί εμπορικά.

Ο ΑΔΜΗΕ συνεργάζεται και είναι μέτοχος σε δύο Γραφεία Δημοπράτησης Δικαιωμάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, το JAO και το SEE CAO.

Συγκεκριμένα, η εταιρεία ‘Joint Allocation Office’ (JAO) έχει ορισθεί ως Ενιαίος Μηχανισμός Κατανομής (Single Allocation Platform) και πραγματοποιεί την εκχώρηση της βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας διασυνοριακής δυναμικότητας για όλους τους Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς εντός της ΕΕ μέσω εμφανών Δημοπρασιών (explicit auctions). Το JAO διεξάγει δημοπρασίες μακροχρόνιων και ημερήσιων δικαιωμάτων μεταφοράς για τα σύνορα της Ελλάδας με την Ιταλία και τη Βουλγαρία και στο άμεσο μέλλον θα διεξάγει αρχικά την εκχώρηση δυναμικότητας μέσω έμμεσων Δημοπρασιών (implicit auctions) στα σύνορα αυτά στα πλαίσια της σύζευξης αγορών επόμενης ημέρας (day ahead market coupling) και εν συνεχεία στα πλαίσια της σύζευξης της συνεχούς ενδοημερήσιας αγοράς (continuous intraday market coupling). Επιπρόσθετα, η εταιρεία ‘Coordinated Auction Office in South East Europe’ (SEE CAO) ιδρύθηκε από τους Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με στόχο την εκχώρηση της μακροχρόνιας και βραχυχρόνιας διασυνοριακής δυναμικότητας μεταξύ Ελλάδας και χωρών εκτός της ΕΕ, μέσω εμφανών Δημοπρασιών (explicit auctions).

Η βελτιστοποίηση της χρήσης των διασυνδέσεων παίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία μίας κοινής Ευρωπαϊκής Αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, επιφέρει αυξημένα οφέλη από τον διασυνοριακό ανταγωνισμό, οδηγεί σε δίκαιες και ανταγωνιστικές τιμές χονδρεμπορικής αγοράς, ενισχύει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης και συμβάλει στον διεθνή στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην απανθρακοποίηση της Ευρωπαϊκής οικονομίας, οφέλη τα οποία καρπώνονται όχι μόνο οι συμμετέχοντες της αγοράς, αλλά και όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες.